Tetanoz basilinin neden olduğu kısa seyirli, ağır bulaşıcı bir hastalıktır. Tetanoz basili çubuk şeklinde, oksijensiz ortamlarda yaşayabilen, dış kısmında spor denilen ısı ve antiseptik (mikrop öldürücü) sıvılara direnci fazla olmasını sağlayan bir mantosu olan mikroorganizmadır. Tetanoz basili doğada çok yaygın olarak bulunur. Topraklar, caddedeki tozla, gübrelik yerler (ot yiyicilerinin ince bağırsaklarında bulunması nedeni ile), paslı, kirli çiviler üzerinde, ormanlarda, göllerin dibinde olabilir.
Vücuda deri üzerinde ki çizik, çatlak, ezikler, yanıklar, büyük yaralanmalar, orta kulak iltihapları, aşılar, cerrahi ameliyatlar yolu ile girebilir. Bazen sindirim sistemi yolu ile de girebilir. Giriş terinde lokal olarak çoğalırlar, vücuda yayılmazlar. Çoğalırken toksin (zehir oluştururlar). Bu toksin santral sinir sistemine ulaşır. Bu yoldan kasların spazmına yol açar.
Tetanozun Belirtileri :
Kuluçka dönemi ortalama 5-14 gündür. 1 gin kadar kısalabilir veya 3-4 hafta uzayabilir.
Hastalık sinsi başlar. Önce yara yerinde çekilmeler olur. Sonra çene, boyun kasları zaman zaman kasılmalar gösterir. Çene kaslarının kasılması ile birlikte alın kırışır, kaşlar, ağır köşeleri kıvrılır. Hasta acıklı bir şekilde gülüyor gibi bir görünüm alır. Bu kasılmalar gövde, kol ve bacak kaslarına yayılır. Karın tahta gibi sertleşir. Ense ve sırt kaslarının da kasılması ile vücut tersine, sırta doğru bükülür. Buna o p i s t o t o n u s durumu denir. Zamanla kasılma nöbetleri sıklaşır ve ağrılar şiddetlenir. Mesane sfinklerinin kasılmaları ile idrar tutukluğu olur.
Hastanın bilinci yerindedir. Yanında konuşmalar, gürültü, elleme ile kasılma nöbeti başlar.
Hastanın başlangıçta atesi yoktur. Fakat ağır vak’alarda birden ateş yükselir. Hastalığın yaklaşık 10. gününe doğru tedaviye geç gelen vak’alar kaybedilir. Bu tip vak’alarda ateş 42°-43° ye kadar yükselebilir.
Yeni Doğanda Tetanoz :
Yeni doğanın göbeğinin kirli bıçaklarla kesilmesi göbek yarasını kurutmak için çeşitli otlar, tütün gibi maddelerin konulması, kültür eksikliği nedeni ile bebeklerin toprağa sarılmaları ya da temiz olmayan bezlerin kullanılması ile göbek tetanozu oluşur. Bebekte beslenme güçlüğü, kasılmalar ortaya çıkar. Birkaç gün içinde kaybedilir.
Tetanozlu Hastanın Bakımı :
Tetanozlu hastanın hastaneye yatırılması şarttır. Evde bakılmaz. Hastaya derhal tedavi edici tetanoz serumu (antitoksik serum) yapılır. Antibiotik verilir. Yarası varsa antiseptik solüsyonla temizlenir.
Hastanın odası hastane servisinin en sakin bir köşesinde gürültüden uzak olmalıdır. Şiddetli ışık, gürültü, kasılmalara yol açacağından perdeleri koyu renkli ve kapalı olmalıdır. Tavandan gelen ılık zararlıdır. Hastanın lüzumsuz ellenmelerden, bilinci yerinde olması nedeni ile hastalığı konusunda yanında konuşmalardan sakınılmalıdır. Beslenme sıvı hale getirilmiş sindirimi kolay besinler (süt, yoğurt, yumurta, meyve suları, kompostolar, et suyu gibi) kasılmalar dışında verilir. Ağzını açamıyorsa burundan mideye indirilen tüple beslenir. Çok ağır hastalar damar yolu ile beslenirler. Her ellenme şiddetli bir kasılma ile solunum durmasına neden olabileceğinden çok dikkatli hareket edilmelidir.
Hastanın kendi ağız, burun salgıları hava yollarına kaçıp tıkanma ile ölümüne neden olabileceğinden fazla incitmeden sık sık aspire (alet ile çekilme) edilir.
Tetanozdan Korunma :
Tetanoza karşı korunmada alınacak en önemli önlem aşılanmadır. Yaşamın ilk 2 ayını dolduran bebeklere birer ay ara ile 2 defa uygulanan karma aşı (DBT) içinde tetanoz aşısı da vardır, 1 yıl sonra birinci tekrar, 4 yıl sonra ikinci tekrar yapılır.
Düşme, yaralanma durumlarında yaralar oksijenli su ile temizlenip kapatılmalıdır. Aşılı çocuklara son aşılanma tarihi 1 yılı geçmişse böyle durumlarda bir aşı tekrarı yapılır.
Tetanoz hastalığı geçirenlere de aşı yapılması gereklidir. Çünkü yaşam boyu bağışıklık sağlamadığı kabul edilmektedir. Hasta iyileşir iyileşmez aktif aşılama programına alınmalıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder